Οι Washing up ladies είναι μια ομάδα δύο μόνο γυναικών, οι οποίες, συνειδητοποιώντας το χάσμα της κλειστής κυπριακής κοινωνίας απέναντι στο ζήτημα της πραγματικής ισότητας ανδρών και γυναικών, αποφάσισαν ότι έπρεπε να δράσουν πέρα από στερεότυπα και προκαταλήψεις. Μετά την ανεξαρτησία και, στη συνέχεια, κατά τη μετά την εισβολή περίοδο, υπήρχαν στην Κύπρο, πολύ σοβαρά προβλήματα που υπερέβαιναν οτιδήποτε ατομικό ή προσωπικό. Η Κύπρος παρέμενε μια περιφερειακή σκηνή, όπου δεν έφταναν οι κοινωνικές και πνευματικές κατακτήσεις του ευρωπαϊκού χώρου. Έτσι λ.χ. τον καιρό που οι Ευρωπαίες γυναίκες έδιναν μάχες για την αναγνώριση της ισότητας και των δικαιωμάτων τους σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, οι Κύπριες είχαν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της ευρύτερης κοινωνίας και ειδικότερα αυτά που ήταν συνδεδεμένα με την εισβολή και τη δύσκολη περίοδο που ακολούθησε.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, χωρίς βέβαια το πολιτικό πρόβλημα να έχει επιλυθεί –αντιθέτως, γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκο– παρατηρείται μια απενοχοποίηση των καλλιτεχνών απέναντι στους επιβεβλημένους κοινωνικούς όρους και κώδικες συμπεριφοράς. Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον το ότι οι σύγχρονοι Κύπριοι καλλιτέχνες τολμούν να μιλήσουν για το πολιτικό πρόβλημα θίγοντας τον τυποποιημένο και ανούσιο πολιτικό λόγο και αγγίζοντας με λεπτότητα ευαίσθητα θέματα, όπως τη συμφιλίωση ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων ή τα συνθήματα που απέκτησαν εθνικό περιεχόμενο, λ.χ. το «Δεν ξεχνώ». Ακόμη, φέρουν για πρώτη φορά στην επιφάνεια νέα κοινωνικά ζητήματα, ερωτήματα και αναζητήσεις που αφορούν την κυπριακή κοινωνία.
Οι Washing up ladies καταθέτουν με τρόπο τολμηρό τις απόψεις τους για την έλλειψη ουσιαστικής ισότητας ανάμεσα στoυς άνδρες και τις γυναίκες στην Κύπρο. Εκφράζουν την κριτική τους και την αντίστασή τους στο κατεστημένο μ΄ έναν τρόπο άμεσο, ώστε το μήνυμα να γίνεται ξεκάθαρα αντιληπτό, αλλά και συγχρόνως αρκετά έμμεσο, ώστε να υπερβαίνει το στενό κοινωνικό πολιτικό περιβάλλον της Κύπρου. Τα δρώμενα και τα έργα τους έχουν προγραμματικό χαρακτήρα. Έχοντας συγκεκριμένο ιδεολογικό περιεχόμενο, επιθυμούν να εκφράσουν ένα εύγλωττο μήνυμα: την ανάγκη της κοινωνίας της Κύπρου να συνειδητοποιήσει το πρόβλημα της ανισότητας ανάμεσα στις γυναίκες και στους άνδρες. Ωστόσο, πέρα από το περιεχόμενο, που αποτελεί μόνον μία παράμετρο, τα έργα τους είναι σημαντικά και για την αισθητική τους διάσταση. Εξέχοντα ρόλο παίζουν εδώ ο αποστασιοποιημένος τρόπος με τον οποίο εκφράζεται το μήνυμα, καθώς και η δύναμη της εικόνας και του ρυθμού.
Οι καλλιτέχνιδες έχοντας επίγνωση ότι ακόμη και οι νέες γυναίκες δεν έχουν συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος, έρχονται να παίξουν το ρόλο του διαφωτιστή ή και του υπερασπιστή των δικαιωμάτων των γυναικών που βρίσκονται ακόμη σε κατάσταση άγνοιας. Οι Waching up ladies, δυναμικά αλλά διακριτικά και με σεμνότητα, έθεσαν ως στόχο τους τη διαφώτιση των γυναικών, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, τη διακωμώδηση ορισμένων καταστάσεων, με μόνο όπλο την τέχνη και τη δυναμική των σημάνσεών της.
Κατά τη διάρκεια του δρώμενου με το πλυντήριο, οι δύο καλλιτέχνιδες σπάνε με αξίνες ένα πλυντήριο. Σπάζοντας την χρησιμότερη ίσως οικιακή συσκευή και ίσως την πιο αποκλειστικά γυναικεία σε σχέση με τις υπόλοιπες, ασκούν μέσα απ’ αυτό μια συμβολική βία που δεν απευθύνεται ενάντια στους άντρες αλλά απέναντι σ΄ ένα συμβολικό αντικείμενο που ανταποκρίνεται μετωνυμικά στον υποβιβασμένο ρόλο της γυναίκας στην κυπριακή –και όχι μόνο– κοινωνία. Για την ιστορία της τέχνης, τέτοιου είδους δρώμενα είναι ανάλογα με τα χάπενινγκς της δεκαετίας του ’60 κυρίως, τα οποία, –πέρα από την εισαγωγή ενός νέου είδους καλλιτεχνικής δράσης, με νέα μορφή, που ήθελε την τέχνη και τη ζωή να ξανασμίγουν, κάνοντας εναλλακτικές προτάσεις στον κυρίαρχο εικαστικό φορμαλισμό–, είχαν κι έναν κοινωνικά επαναστατικό ρόλο, με ολοένα και μεγαλύτερη αντίδραση απέναντι στο κατεστημένο, τόσο το πολιτικό όσο και το καλλιτεχνικό. Δεν μπορούμε εδώ να μην αναφερθούμε συνειρμικά στο ολοκληρωτικό σπάσιμο του αυτοκινήτου με διάφορα τσεκούρια κατά τη διάρκεια του χάπενινγκ Déchirex του Jean-Jacques Lebel το 1963, στο πρωτοποριακό «Αμερικανικό Κέντρο» της οδού Raspail στο Παρίσι. Το αυτοκίνητο, ένα από τα σύμβολα της καταναλωτικής κοινωνίας και της επαγγελματικής και κοινωνικής καταξίωσης, είχε σχεδόν πολτοποιηθεί από τους ίδιους τους καλλιτέχνες και το κοινό που συμμετείχε σ’ αυτό το δρώμενο. Η συμμετοχική αυτή δράση του θεατή συμβάδιζε στη δεκαετία του ’60 με την συνεχώς αυξανόμενη εμπλοκή του θεατή στο καλλιτεχνικό δρώμενο, το οποίο με αυτό τον τρόπο υπερέβαινε τον ίδιο τον καλλιτέχνη και αποκρυστάλλωνε με ευαισθησία και έντονα συμβολικό χαρακτήρα τις ανησυχίες μιας εποχής.
Με τον ίδιο τρόπο, οι Washing up ladies καλούν το κοινό, άντρες και γυναίκες, να συμμετέχει στο δρώμενο και στη διάλυση του πλυντηρίου. Καθαρά ακτιβιστικού χαρακτήρα, η δράση και το μήνυμά τους δεν έχουν ως στόχο τους άντρες, αλλά παίρνουν τη μορφή εκστρατείας για τη διαφώτιση και τη συνειδητοποίηση του ρόλου και της θέσης των γυναικών στην κυπριακή κοινωνία. Με την εμπλοκή του θεατή στα δρώμενά τους τονίζουν τον επαναστατικό ρόλο της τέχνης και την ανάγκη συνειδητοποίησης και αντίδρασης απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα, που δεν είναι φυσικά υπόθεση μόνο του καλλιτέχνη.
Στο έργο Sorry to burst your bubble but … (2010), βίντεο μιας ιδιωτικής χωρίς θεατές περφόρμανς, οι Washing up ladies υιοθετούν ένα διαφορετικό σχέδιο μιας πιο αποστασιοποιημένης αντίδρασης και εξισορροπούν φαινομενικά τη βία που είχαν ασκήσει πάνω στο πλυντήριο. Επιχειρείται και εδώ το σπάσιμο, αλλά η βία έχει αλλάξει πρόσωπο. Ακόμη πιο συμβολική, ασκείται ανεπαίσθητα, με τακτ, με μια ιδιαίτερη έμφαση στο αισθητικό αλλά και στο αισθησιακό στοιχείο που απουσίαζαν από την προαναφερθείσα δράση με το σπάσιμο του πλυντηρίου. Δύο γυναίκες, η μια ξανθιά και η άλλη μελαχρινή, που εκφράζουν εύγλωττα τα κοινωνικά στερεότυπα, μετακινούνται σ’ ένα ροζ δωμάτιο, γεμάτο με ροζ επίσης μπαλόνια, πάνω στα οποία πατάνε σπάζοντάς τα. Σχεδόν πανομοιότυπες ως προς το ύψος και το βάρος, το μήκος των μαλλιών και την ενδυματολογική επιλογή, τα γυναικεία αυτά μοντέλα βρίσκονται σε αρμονία με τα στερεότυπα της γυναικείας ομορφιάς και θηλυκότητας. Με κοντά φορέματα και ιδιαίτερα επιλεγμένα ψηλοτάκουνα παπούτσια, αντικείμενο φετίχ για πολλούς άντρες και ιδιαίτερα καλλιτέχνες –ας θυμηθούμε, για παράδειγμα, τη σημασία του ποδιού και του παπουτσιού σε ταινίες του Μπουνιουέλ–, οι Washing up ladies κινούνται με αργή κίνηση στο χώρο, προσδίδοντας στη δράση έντονη θεατρικότητα. Δεν μπορούμε να μην προσέξουμε τη σχεδόν νωχελική μετακίνηση της ξανθιάς γυναίκας, που σπάει απαλά τα μπαλόνια και τη διαμετρικά αντίθετη, επιθετική σχεδόν εξόρμηση της μελαχρινής κατά των μπαλονιών, πράγμα που καυτηριάζει τις απλουστευμένες γενικεύσεις σχετικά με τις γυναίκες, τον τύπο τους και το χρώμα των μαλλιών τους. Ο φακός εστιάζει περισσότερο στα πόδια των γυναικών –όπως και στο βίντεο Marcher sur les choses[1] της Marie Legros, όπου, μια γυναίκα, σ’ ένα είδος επίσης ιδιωτικής περφόρμανς, με έντονη έμφαση στα παπούτσια της, επιχειρεί να πατήσει διάφορα αντικείμενα και οικιακά σκεύη τοποθετημένα σε κύκλο μέσα σ’ ένα δωμάτιο. Ο ήχος των μπαλονιών που σπάνε, μακρινός απόηχος των πυροβολισμών της Niki de Saint-Phalle, έρχεται ως απειλή να ταράξει την ονειρική ροζ ατμόσφαιρα. Θυμίζοντας υφολογικά τα βίντεο της Pipilotti Rist, το έργο αυτό έχει τη δύναμη του έκδηλου που εκφράζεται χωρίς φλυαρία. Η μεγάλου μεγέθους βιντεοπροβολή, που αγγίζει το πάτωμα σ’ ένα ειδικά αφιερωμένο χώρο, δημιουργεί αμεσότητα, κάνοντας το θεατή να εισέρχεται άθελά του στη σκηνή.
Με καθαρά μεταφορικό και μετωνυμικό τρόπο ακόμη και στον τίτλο, οι Washing up ladies καταθέτουν ένα μανιφέστο, χωρίς να θυσιάζουν τη θηλυκότητά τους –το αντίθετο, την υπερτονίζουν. ΄Εντονη θηλυκότητα και συνειδητοποίηση των κοινωνικών θέσεων και αναζητήσεων δεν είναι στην περίπτωσή τους ζητήματα αντιφατικά. Και οι δύο έχουν μια αυτόνομη καλλιτεχνική δραστηριότητα και δουλεύουν με την πραγματική τους ταυτότητα ατομικά. Η δημιουργία της ομάδας αυτής, που αναπτύσσεται παράλληλα υποδηλώνει τη θέλησή τους να δράσουν στον κυπριακό χώρο ως καταλύτες αφύπνισης της συνείδησης των γυναικών. Σε αντίθεση με τις θέσεις πολλών φεμινιστριών στο χώρο της τέχνης, που προσπαθούν να αποδείξουν ότι η υψηλή και ενδιαφέρουσα τέχνη δεν είναι μόνο προνόμιο των ανδρών, οι Washing up ladies δραστηριοποιούνται διπλά και παίζουν σε δύο μέτωπα, χωρίς να υποκύπτουν σε φεμινιστικά συνθήματα, όπως «είναι προνόμιο να είσαι γυναίκα-καλλιτέχνης». Η σύσταση μεμονωμένων ομάδων με στόχο την υπεράσπιση των γυναικείων δικαιωμάτων οδήγησε συχνά, είναι αλήθεια, σε στόχους και επιτεύγματα, όπως η νομική υποστήριξη ή η εγκαθίδρυση νέων νομικών θεσμών που διασφαλίζουν το δικαίωμα στη «διαφορά». Παράλληλα όμως δημιούργησε και περιθωριακές ομάδες, ενώ συνέβη, μέσα από τον υπερτονισμό των δικαιωμάτων και την υπερβολική σημασία που δόθηκε στη «διαφορά», να δημιουργηθεί μερικές φορές άλλου είδους ανισότητα και περιθωριοποίηση. Οι Washing up ladies δεν θέλουν να πέσουν σ’ αυτή την παγίδα κι ούτε απεμπολούν τα όπλα της γυναικείας γοητείας και θηλυκότητας. Το μήνυμα είναι μ’ αυτό τον τρόπο ακόμη πιο καίριο. Το ίδιο συνέβαινε και με την Niki de Saint-Phalle και τις πολύ γνωστές δράσεις της: τους πυροβολισμούς με καραμπίνα πάνω σε πίνακες, που είχαν ως αποτέλεσμα να σπάζουν μικρές «φούσκες» γεμάτες χρώμα, κάνοντας το να ξεχειλίζει πάνω στον πίνακα. Οι πυροβολισμοί, λέει η Niki de Saint-Phalle, προηγούνται του κινήματος απελευθέρωσης των γυναικών. ΄Ηταν μάλιστα πολύ σκανδαλώδες να βλέπει κανείς μια χαριτωμένη νέα γυναίκα να πυροβολεί με ένα όπλο και να θυμώνει ενάντια στους άντρες στη διάρκεια των συνεντεύξεών της. Αν ήμουν άσχημη λέει, θα έλεγαν ότι είχα κόμπλεξ και θα με είχαν ξεχάσει[2]. Αντίθετα, το έργο της σηματοδότησε τόσο την τέχνη εκείνης της εποχής –συμπυκνώνοντας αρκετά από τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης τέχνης, όπως η έντονη κριτική του φορμαλισμού στην εικαστική δημιουργία του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, η αναζήτηση της ανάμειξης της τέχνης με τη ζωή και τα κοινωνικά δρώμενα, καθώς και η ολοένα προεξάρχουσα θέση του συμμετέχοντος θεατή στη δημιουργία του έργου. Παράλληλα εξέφραζε με έντονο αλλά αποστασιοποιημένο τρόπο την αντίθεση μιας γυναίκας καλλιτέχνιδας ενάντια στην ηγεμονία των ανδρών σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής γενικότερα και στο χώρο της τέχνης ειδικότερα. Με αυτά τα έργα και τις δράσεις της Niki de Saint-Phalle μπορούμε λοιπόν να παρομοιάσουμε τα έργα των Waching up ladies. Σε αντίθεση με έργα-περφόρμανς, όπως αυτά της Yoko Ono στα Cut pieces[3], όπου προσκαλούσε τους θεατές να ψαλιδίσουν και να κόψουν ένα κομμάτι από το φόρεμά της τονίζοντας τη θέση της υποταγμένης γιαπωνέζας γυναίκας, οι Washing up ladies υιοθετούν μια σχεδόν «αυθάδικη» στάση, παίζοντας με τα διφορούμενα αισθήματα του θεατή στη θέση του «ηδονοβλεψία». Σε αντίθεση επίσης με τις Guerilla girls, που μάχονται για την προβολή του ζητήματος της ανισότητας ανδρών και γυναικών στο χώρο της τέχνης –ας θυμίσουμε, για παράδειγμα, τη δράση τους στη Νέα Υόρκη το 1985, όταν τοποθέτησαν στους δρόμους αφίσες με στατιστικά στοιχεία: το 1984 οι γυναίκες αντιπροσώπευαν λιγότερο από το 10% των καλλιτεχνών που παρουσίαζαν έργα τους στις γκαλερί– οι Washing up ladies δεν κρύβουν το πρόσωπό τους (οι Guerilla girls φορούσαν μάσκα γορίλλα για να κρατήσουν την ανωνυμία τους). Δεν είναι απλά girls που δρουν στο χώρο της τέχνης για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών καλλιτεχνών, αλλά ladies, που εμπνέουν σεβασμό και μιαν ιδιαίτερη γοητεία.
Αντρη Μιχαήλ-Sueur
Αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Τεχνών της Αμιένης (Faculté des Arts, Université de Picardie Jules Verne), Γαλλία.
[1] Δες κατάλογο έκθεσης Εικόνες εν κινήσει, επιμέλεια Sophie Duplaix & ΄Αντρη Μιχαήλ, Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας, συνεργασία Ιδρύματος Πιερίδη, 2000.
[2] Niki de Saint-Phalle, «Lettre à Pontus Hulten», στο Niki de Saint-Phalle, κατάλογος έκθεσης, Παρίσι, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Δήμου Παρισιού, Ιούνιος-Σεπτέμβριος, 1993.
[3]Από το 1964 έως το 1966, το έργο-περφόρμανς της Ono πραγματοποιήθηκε πέντε φορές στο Κιότο, το Τόκιο και τη Νέα Υόρκη.
In the work Sorry to burst your bubble but … (2010), a video of a private, without audience, performance, Washing up ladies adopt a different plan for a more detached reaction and seemingly balance the violence they had exerted over a washing machine. Breaking is also attempted here, but the violence has changed its face. Even more symbolic it is imperceptibly exercised, with savoir faire and a strong emphasis on the aesthetic but also sensual element that was absent from the aforementioned happening involving the breaking to pieces of a washing machine. Two women, one blond and one dark haired, eloquently express social stereotypes, more around in a pink room, filled with balloons, also pink, on which they step, thus bursting them. Almost identical with respect to height and weight, the length of their hair and their clothes, these female models stand in harmony to the stereotypes of female beauty and femininity. Wearing short dresses and carefully chosen high heel shoes, a fetish for many man and especially artists – let us recall, for example, the importance of feet and shoes in Luis Buñuel’s films – Washing Up Ladies move in slow motion around the space, lending theatricality to the happening. One cannot but notice the almost lazy movement of the blond woman, who simply bursts the balloons, with the polar, almost aggressive, charge of the dark haired lady against the balloons, which cauterizes the oversimplified generalizations regarding women, their character and the color of their hair. The lens focuses more on the women’s legs – just like the video Marcher sur les choses[1] by Marie Legros, where a woman, also in a private performance, with emphasis on her shoes, attempts to step on various objects and household items placed in a circle inside a room. The sound of the bursting balloons, a distance reverberation of Niki de Saint-Phalle’s gunfire, emerges as a threat to the dreamlike pink ambiance. Stylistically reminiscent of Pipilotti Rist’s video, this work is endowed with the forcefulness of the evident, expressed with no loquaciousness. The large format video projection, that touches the floor in a specially set-up space, creates an immediacy forcing the audience to unwittingly enter the stage.
In a purely metaphorical and metonymic fashion, even in the title, the Washing Up Ladies present a manifest, without sacrificing their femininity – quite the opposite, they overstress it. Stressed femininity and awareness of social standings and quests are not in their case contradictory issues. Both artists have an autonomous artistic activity and individually work under their real name. The joint creations of this team, which are developed in parallel to their individual work, is indicative of their will to act as catalysts for the awakening of women’s consciousness in
Washing up ladies
Washing Up Ladies is a group comprising of just two women, who, realizing the gap evident in the closed Cypriot society with respect to the issue of the true equality between men and women, decided that they had to act beyond stereotypes and prejudices. Post Independence and, afterwards, in the post invasion period, Cyprus Cyprus was still a fringe scene not reached by the social and intellectual conquests in Europe . Thus, for example, at the time when European women were fighting for the recognition of equality and their rights in a male dominated society, Cypriot women had to face the problems of the greater society and specifically those that were connected to the invasion and the period of hardship that followed.
However, in recent years, without of course the political problem having been resolved – on the contrary, it becomes increasingly more complicated – we observe exculpation by the artists against imperative social terms and codes of behavior. It is very interesting that modern Cypriot artists dare to speak about the political problem by going against the stereotype and insipid political rhetoric and subtly touching upon sensitive issues, such as the reconcilement of Greek and Turkish Cypriots or the catchwords that have acquired a national content, such as “I do not forget”.
Furthermore, they bring to light, for the first time, new social issues, questions and quests regarding Cypriot society.
Washing Up Ladies boldly disclose their views on the lack of substantive equality between men and women in Cyprus Cyprus
The artists, aware that even young women have not come to realize the sheer magnitude of the problem, come to play the role of the enlightener or the defender of the rights of those women who are still in a state of ignorance. Washing up Ladies, forcefully but also discreetly and with modesty, have set as their objective to illuminate women, to stand up for their rights, to satirize certain conditions, their only weapon being art and the weight carried by its significations.
During the washing machine happening, the two artists smash a washing machine with pickaxes. By breaking what is perhaps the most useful home appliance and the one which is more exclusively female, they exert a symbolic violence that is not directed to men, but against a symbolic object that metonymically corresponds to the degrading role of woman in Cypriot – and not only – society. In the history of art, such happenings are similar to the happenings principally of the 60s, which – besides the introduction of a new kind of artistic action, with a new form, which wished for art and life to reunite, thus suggesting alternative propositions to the dominant conjectural formalism – also had a social revolutionary role, expressing an increasing opposition against the status quo, both the political and the artistic. One cannot but, by association, refer here to the complete breaking up of a car with various axes during the Déchirex happening by Jean-Jacques Lebel in 1963, at the pioneering “American Center ” on Raspail Street Paris
In the same way, Washing Up Ladies call on the audience, men and women, to participate in the happening and the breaking up of the washing machine. Of purely activist nature, the happening and its message are not directed to men, but assume the form of a campaign for the illumination and realization of the role and place of women in Cypriot society. With the audience’s involvement in their happening, the artists stress art’s revolutionary role and the need to become aware of and react to the social problems, which, of course, is not only the artist’s business.
In the work Sorry to burst your bubble but … (2010), a video of a private, without audience, performance, Washing up ladies adopt a different plan for a more detached reaction and seemingly balance the violence they had exerted over a washing machine. Breaking is also attempted here, but the violence has changed its face. Even more symbolic it is imperceptibly exercised, with savoir faire and a strong emphasis on the aesthetic but also sensual element that was absent from the aforementioned happening involving the breaking to pieces of a washing machine. Two women, one blond and one dark haired, eloquently express social stereotypes, more around in a pink room, filled with balloons, also pink, on which they step, thus bursting them. Almost identical with respect to height and weight, the length of their hair and their clothes, these female models stand in harmony to the stereotypes of female beauty and femininity. Wearing short dresses and carefully chosen high heel shoes, a fetish for many man and especially artists – let us recall, for example, the importance of feet and shoes in Luis Buñuel’s films – Washing Up Ladies move in slow motion around the space, lending theatricality to the happening. One cannot but notice the almost lazy movement of the blond woman, who simply bursts the balloons, with the polar, almost aggressive, charge of the dark haired lady against the balloons, which cauterizes the oversimplified generalizations regarding women, their character and the color of their hair. The lens focuses more on the women’s legs – just like the video Marcher sur les choses[1] by Marie Legros, where a woman, also in a private performance, with emphasis on her shoes, attempts to step on various objects and household items placed in a circle inside a room. The sound of the bursting balloons, a distance reverberation of Niki de Saint-Phalle’s gunfire, emerges as a threat to the dreamlike pink ambiance. Stylistically reminiscent of Pipilotti Rist’s video, this work is endowed with the forcefulness of the evident, expressed with no loquaciousness. The large format video projection, that touches the floor in a specially set-up space, creates an immediacy forcing the audience to unwittingly enter the stage.
In a purely metaphorical and metonymic fashion, even in the title, the Washing Up Ladies present a manifest, without sacrificing their femininity – quite the opposite, they overstress it. Stressed femininity and awareness of social standings and quests are not in their case contradictory issues. Both artists have an autonomous artistic activity and individually work under their real name. The joint creations of this team, which are developed in parallel to their individual work, is indicative of their will to act as catalysts for the awakening of women’s consciousness in Cyprus
Andri Michail -Sueur
Assistant Professor at the School of Fine Arts , Jules Verne University , Amiens , France
[1] Cf. the catalogue to the exhibition Images in motion, curators Sophie Duplaix & Andri Michael, Nicosia Municipal Arts Center
[2] Niki de Saint-Phalle, «Lettre à Pontus Hulten», in Niki de Saint-Phalle, Exhibition catalogue, Paris
